Sproeien in alle hoeken en gaten

Zo’n drie jaar geleden besloten ze bij De Graafstroom hun productieproces van kaasbereiding verder te automatiseren. Er werd een bestaande lijn geoptimaliseerd met als wens over te stappen van twee naar één operator. Vooral bij de wrongelbereiders, acht tanks op rij, ging dat niet van een leien dakje. Operations manager Bas Lavrijsen, Maintenance manager Cees de Jong, beiden van de zuivelfabriek, en John Wijnveldt van ContratEch Cleaning Solutions kijken terug op drie jaar samenwerking.

Bij Zuivelfabriek De Graafstroom in Bleskensgraaf bereiden zestig mensen in vier ploegen van zondagavond 22.00 uur tot zaterdagavond 22.00 uur, natuurge- rijpte ronde en rechthoekige kazen van alle door melkveehouders aangeleverde melk. Bas Lavrijsen is als Operations manager ook verantwoordelijk voor procesinnovaties. “Bij de optimalisatie in de bestaande fabriek besloten we alles te automatiseren, van vullen, ingrediënten- dosering, legen tot het arbeidsintensieve uitspuiten van de wrongelbereiders. Ons streven naar één operator is inmiddels gelukt en de tanks worden dankzij heel veel overleg met ContratEch nu zelfs schoner dan daarvoor.”

Het schoonmaken gebeurt grondiger en betrouwbaarder dan door mensenhanden zoals voorheen.

Cees de Jong, De Graafstroom

Het proces

In de fabriek staat een uitgebreide proces- lijn opgesteld. De melk transformeert eerst in 90 minuten in wrongel. Dat ge- beurt in acht tanks met elk de vorm van een acht waar in allebei de rondingen van de acht een mes draait. Hierna gaat de massa naar een buffertank om de batchproductie van de wrongelbereiders aan te laten sluiten op de volcontinue productie van de casomatics, waar de verdere bereiding plaatsvindt. Uiteindelijk gaat het naar een vat waar het tot kaas wordt geperst en volgt het pekelbad. Cees de Jong, sinds een jaar Maintenance manager bij De Graafstroom, is als technicus verantwoordelijk voor het machinepark en de gebouwen. Hij geeft leiding aan tien mensen van de Technische Dienst en weet inmiddels heel veel van het proces. “Toen ik een jaar geleden hier binnen kwam, was er al heel wat overleg geweest tussen Bas en John, zo’n twee jaar lang.”

Grootste probleem vormde niet het principe van de intelligente automatische tankwaskoppen (α-jEt). Daar waren ze al snel uit. Maar om zo snel mogelijk en met zo min mogelijk water de achtvormige tanks inclusief mes helemaal schoon te maken zonder restproduct, dat vormde nog een uitdaging. Extra complicatie vormde uiteindelijk de zeef die bovenin hangt en vocht onttrekt tijdens het wrongelproces. Door klontjes raakt de zeef snel verstopt en moest elke keer heel grondig en handmatig worden gewassen. Uiteindelijk hakte De Jong de knoop door de opdracht te splitsen. “Het proces verloopt nu misschien niet sneller, zoals in eerste instantie gewenst, maar het schoonmaken gebeurt wel grondiger en betrouwbaarder dan door mensenhan- den zoals voorheen.”

Uitvoering

John Wijnveldt van ContratEch is vol lof over de mensen van De Graafstroom. “Ze hebben met ons meegedacht en heel lang met ons opgelopen. Wat een geduld.” Lavrijsen vult aan: “Je gaat met elkaar een traject in en stopt er van beide kanten veel tijd en geld in. Dan haak je ook niet zo snel af.” Maar het geduld werd beloond en de α-jEt draait nu naar volle tevredenheid.

Waar hiervoor de operator steeds in de gaten moest houden dat hij de schoon- maakprocedure op tijd in- en uitschakelde, gaat dat nu allemaal vanzelf. Lavrijsen: “De operator moest op de seconde nauwkeurig werken. Steeds acht tanks langslopen en heel goed weten in welk stadium van het proces elke tank zich bevond.” Nu gaat dat dus allemaal automatisch, ingesteld op het slechtste scenario want de verschillende soorten kaas variëren in vetgehalte en dus in schoonmaakintensiteit. Bovenin de tank zit de sproeikop die vanuit één positie de hele tank bereiken kan. Gedurende twee minuten spuit de kop met 5 barg een uitgekiend patroon over messen en vlakke bodem, de operator imiterend. De messen blijven eerst even draaien tijdens de wrongelverwijderprocedure zodat er geen wrongel op de bodem of net onder de messen achterblijft. Wijnveldt: “De α-jEt wordt gecombineerd met een uitgekiende sproeibus. In totaal verbruikt de installatie maximaal zo’n 300 liter water per keer. Meer zou het proces te veel belasten. De tanks staan onder licht afschot zodat het water ook snel wegvloeit.

Waar voorheen de zeef met de hand voor slechts 80 procent kon worden gereinigd, zorgt de in line cleaner (een sanitair clip-on geïnstalleerde, vaste buisconstructie) die om de zeef heen is bevestigd, dat alles nu automatisch verloopt. De weizeef wordt na het leegtrekken omhoog bewogen met zijn eigen standaardaandrijving. Het In Line Clean-systeem werkt met een lasergebrande buis voorzien van speciale sleuven en ligt 350 graden om de zeef heen. De nozzles creëren een watergordijn (alles met 5 barg) en waar je bij handmatig spuiten niet om de hoek komt, is dat hier geen probleem. Het derde verbeterpunt in deze tanks betreft de lagerbussen onderin, waar de messen op draaien. Daar vond voorheen allerlei productophoping plaats. Ook dat is verleden tijd door speciaal ontwikkelde Peek-bussen te plaatsen. De tanks hebben nu geen dode ruimte meer en in combinatie met het gericht aanstralen, creëer je een grondigere reiniging, en dan ook nog geheel autonoom.”

Lessen

In drie jaar tijd hebben beide partijen heel wat geleerd. Wijnveldt: “Volgens mij kunnen we elk zuiveltraject vanaf nu aan. We zijn zoveel wijzer en zoveel grijzer.” Ook het besturingssysteem vormde nog een uitdaging. Wijnveldt: “Wout van Hoek van het bedrijf Van Hoek Innova- tieve Elektronica, onze steun en toe- verlaat, komt oorspronkelijk van Dow en heeft de elektronica ontwikkeld speciaal op deze AlfajEt toegesneden. Maar het moest natuurlijk ook allemaal passen in het door De Graafstroom gehanteerde systeem. Bij De Graafstroom hebben we alle α-jEt’s aan elkaar geknoopt via een Can-bus. Terwijl het inmiddels verstandiger blijkt elke machine als stand alone te laten draaien. Elk zijn eigen besturing als het ware. Maar dat is iets voor een volgende keer, de techniek is aanwezig. Vanzelfsprekend volgen anderen onze ontwikkelingen met argusogen. Maar
tot nu toe blijkt dat zij geen betaalbaar totaalconcept kunnen aanbieden. We hebben in het begin wel intensief met de grote spelers gesproken omdat het de marktintroductie veel makkelijker zou maken. Maar behalve enkele vage beloftes en het uitwringen van onze kennis, kwam daar niets uit.”

Vaardigheden

Gepubliceerd op

24 november 2020